Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych SG
im. gen. bryg. Wilhelma Orlika – Rückemanna
w Lubaniu
oraz Uroczystość Odsłonięcia Pamiątkowej Tablicy
Urokliwie położone na Przedgórzu Izerskim w południowo-zachodniej
części Polski, 23-tysięczne miasto Lubań jest głównym
ośrodkiem powiatu lubańskiego, jedno z najdawniej lokowanych miast w
Polsce, prawa miejskie posiada od 1220r.
W średniowieczu krzyżowały się tutaj ważne szlaki handlowe i komunikacyjne – Trakt Solny, Droga Frankijska i najważniejsza droga Via Regia. Do dziś przebiegają
tędy ważne trasy prowadzące na południe i zachód Europy.
Lubań był miejscem jednego z ostatnich nazistowskich niemieckich zwycięstw w II wojnie światowej. Po zajęciu przez Armię Czerwoną 16 lutego 1945r., Wehrmacht z powodzeniem wycofał miasto w kontrataku 8 marca 1945r.
W dniach 15-16 kwietnia, w leśnych okolicach Toporowa, 2 Armia Wojska Polskiego stoczyła zwycięskie walki z wojskiem niemieckim, dzięki którym Polacy utrzymali swoją pozycję na linii Nysa-Łużycka.
Pod koniec II wojny światowej, na mocy decyzji Konferencji Poczdamskiej region na wschód od linii Odra-Nysa stał się częścią Polski. Niemieccy mieszkańcy regionu, którzy jeszcze nie uciekli przed armią sowiecką, zostali wypędzeni na zachód, a na ich miejsce przybyli polscy osadnicy.
Wielu poległych żołnierzy jest pochowanych na pobliskich cmentarzach, a ci, którzy przeżyli, zostali w regionie. Na ich cześć wzniesiono pomniki. Co roku organizowana jest ceremonia oddania hołdu poległym żołnierzom.
Przed wojną teren ten był niemiecką wioską o nazwie Tormersdorff. Podczas II wojny światowej naziści utworzyli tymczasowy obóz dla Żydów, w którym około 700 osób zostało przetransportowanych do obozów zagłady.
Wciąż istnieją pozostałości budynków, w których przebywała polska straż graniczna, która chroniła tę część granicy polsko-niemieckiej. Obecnie las jest miejscem zarządzanym przez strażników leśnych.
W pobliżu Lubania znajduje się muzeum poświęcone jeńcom wojennym w Żaganiu. Kompleks obozów jenieckich otwarty w 1939r. Stalag VIIIC miał w nim około 49,000 żołnierzy. Nie wszyscy się trzymali, wielu zmarło z głodu, chorób i tortur.
W 1942 r. utworzono obóz dla lotników alianckich. Od Stalagu Luft 3 - najśmielsza ucieczka została zorganizowana z obozu przez tunel przygotowany przez więźniów. Na podstawie tego wydarzenia powstał film “The Great Escape”.
Więcej informacji na stronie internetowej: https://muzeum.zagan.pl
Generał Brygady Wilhelm Orlik-Rückemann
Wilhelm Orlik – Rückemann urodził się 1 sierpnia 1894r. we Lwowie. Był synem Edmunda Rückemanna i Józefiny ze Stalkiewiczów. Żonaty od 1924 r. z Różą Wandą Fajans, z którą miał syna Kazimierza Jerzego (ur. 1925 r.).
Po uzyskaniu w 1912 r. świadectwa maturalnego rozpoczął studia na wydziale budowy dróg i mostów Politechniki Lwowskiej oraz aktywnie działał w Drużynach Strzeleckich.
Jednakże już w sierpniu 1914 r. przerwał naukę i wstąpił do Legionów Polskich, gdzie służył w 6. pułku piechoty jako dowódca kompanii, a następnie batalionu. W trakcie bitwy pod Laskami 26 października 1914 r. został ranny.
W następnym roku otrzymał awans na stopień porucznika. Po kryzysie przysięgowym w 1917 r. został wcielony do armii austriackiej, gdzie pełnił służbę w 19. pułku strzelców.
W lutym 1918 r. ukończył szkołę oficerów rezerwy, po czym ponownie został skierowany do tej samej jednostki a od maja tego roku był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.
Służbę w Wojsku Polskim rozpoczął służbę w listopadzie 1918 r. W tym samym roku – po przegranej bitwie pod Mikulińcami trafił do niewoli ukraińskiej. Zwolniony z niej w czerwcu 1919 r., wrócił do służby w Wojsku Polskim, uzyskując jednocześnie stopień kapitana.
Od 1919 do 1921 r. pełnił następujące funkcje: zastępcy dowódcy batalionu zapasowego 6. pułku piechoty Legionów, adiutanta sztabu dowództwa 3. Brygady Piechoty Legionów, dowódcy batalionu, a następnie dowódcy 6. Pułku Piechoty Legionów, dowódcy 132. Pułku Piechoty oraz dowódcy 1. Pułku Czołgów.
W 1920 r. uzyskał awans na podpułkownika. Na przełomie lat 1920 i 1921 r. uczestniczył w kursie informacyjnym dla wyższych dowódców w Warszawie.
Gen. Orlik - Rückemann był jednym z głównych pionierów polskiej broni pancernej (w czasie wojny z Sowietami dowodził 1. Pułkiem Czołgów), pełnił również funkcję inspektora broni pancernej w Ministerstwie Spraw Wojskowych.
Od marca do listopada 1922 r. był uczestnikiem kursu czołgów we Francji w Wersalu. Po jego ukończeniu ponownie objął dowództwo l. Pułku Czołgów, sprawując je do 1927 r.
W 1924 r. uzyskał awans na stopień pułkownika. Od maja 1927 r. pełnił funkcję szefa wydziału broni pancernej Departamentu Inżynieryjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. W styczniu następnego roku objął stanowisko drugiego dowódcy 23. Dywizji Piechoty w Katowicach.
W sierpniu 1931 r. po ukończeniu kursu w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych został dowódcą piechoty dywizyjnej 23. Dywizji Piechoty w Katowicach. Od lutego 1932 r. do grudnia 1938 r. był dowódcą 9. Dywizji Piechoty w Siedlcach. W 1933 r. uzyskał stopnień generała brygady.
W grudniu 1938 r. został zastępcą dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), a w sierpniu 1939 r. jego dowódcą. Po rozpoczęciu sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 r., stojąc na czele zgrupowania KOP jako jedyny polski dowódca, potrafił wziąć na siebie ciężar symbolicznej walki z Sowietami. Przy braku łączności, z własnej inicjatywy i na własną odpowiedzialność wydał rozkaz energicznego przeciwstawienia się wszelkim próbom zajmowania polskich terenów przez bolszewików.
Z Armią Czerwoną stoczył kilkanaście potyczek i dwie bitwy: pod Szackiem (28 – 29 IX) i Wytycznem w pow. włodawskim (1 X), po której rozformował podległe mu oddziały.
Po przedostaniu się do Warszawy był jednym z założycieli organizacji Komendy Obrońców Polski. Następnie przez Litwę przedostał się do Szwecji. Stamtąd, dzięki pomocy polskiego konsulatu, dotarł w końcu października do Wielkiej Brytanii a później do Francji.
Do końca wojny pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza nie otrzymując w wojsku żadnego przydziału.
W latach od 1945 r. do kwietnia 1947 r. służył w Generalnym Inspektoracie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji zamieszkał w Londynie. W 1972 r. przeniósł się do Kanady.
Zmarł 18 października 1986 r. w Ottawie. Pochowany został na miejscowym cmentarzu Notre Dame.
Za swoją patriotyczną postawę odznaczany był m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari , Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych – czterokrotnie, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Odznaką „Znak Pancerny” nr 243, Odznaką za Rany i Kontuzje, Krzyżem Oficerski Legii Honorowej (Francja).
Obchody Święta Straży Granicznej w OSS SG, Lubań
25go maja, 2018r.
Oficjalne uroczystości rozpoczęła Msza św. w intencji funkcjonariuszy i pracowników Ośrodka.
Następnie na placu apelowym odbyła się uroczysta akademia z okazji 27-mej rocznicy powołania Straży Granicznej.
Podczas uroczystości Komendant Ośrodka, płk SG Roman Łubiński, przemówil do Dostojnych Gości, Funkcjonariuszy Straży Granicznej oraz zebranych na Placu Apelu:
Dostojni Goście, Funkcjonariusze Straży Granicznej, Szanowni Państwo
16 maja to szczególna data dla funkcjonariuszy w zielonych otokach – dwadzieścia siedem lat temu odpowiedzialność za ochronę nienaruszalności granicy państwowej przejęła, Straż Graniczna. Minione lata to czas, który przyniósł wiele zmian dla naszego kraju. Zmieniała się Polska a wraz z nią Straż Graniczna, która dostosowywała swoje struktury i zadania do nowych warunków. Dzisiaj po 27 latach istnienia Straż Graniczna odgrywa niepodważalną rolę w systemie bezpieczeństwa państwa.
SZANOWNI PAŃSTWO
Pozwólcie więc, że w imieniu własnym, jak również kadry naszego Ośrodka powitam przybyłych na uroczystość gości.
Witam:
- Wojewodę Dolnośląskiego
Szczególnie gorąco witam przybyłego aż z Kanady Pana Józefa Semrau - II Wiceprezesa Stołecznego Koła nr 8 w Ottawie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie, potomka żołnierzy Armii Andersa i uczestników Bitwy pod Monte Casino.
Witam przedstawicieli władz samorządowych i miejskich:
- Starostę Powiatu Lubańskiego
- Burmistrza Miasta Lubania
- Gorąco witam przedstawicieli służb mundurowych
- Pozwólcie Państwo, że serdecznie powitam naszych zagranicznych gości z Niemiec
- Serdecznie witam żołnierzy
- Serdecznie witam przedstawiciela duchowieństwa
- W tym szczególnym dniu witam dyrektorów szkół pielęgnujących tradycje formacji granicznych
Serdecznie witam wszystkich niewymienionych z imienia i nazwiska gości.
Witam szczególnie Was funkcjonariusze i pracownicy Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu.
SZANOWNI PAŃSTWO
Kolejny jubileusz powstania Straży Granicznej skłania do krótkiej refleksji. Dynamiczne zmiany naszej formacji zarówno w zakresie zabezpieczenia logistycznego, jak i organizacji służby, znalazły też swoje odbicie tu w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych SG w Lubaniu. Dzięki przychylności obecnego rządu i wprowadzeniu ustawy modernizacyjnej możliwe było wzmocnienie kadrowe, jak również techniczne naszej formacji. Widocznym tego efektem są prowadzone na terenie naszego Ośrodka kadrowe oraz techniczne służące zapewnieniu jak najlepszych warunków bytowych słuchaczom naszych szkoleń, natomiast gwarantem zdobycia specjalistycznej wiedzy jest wykwalifikowana kadra dydaktyczna. Różnorodna oferta naszych szkoleń obejmująca nie tylko tematy cudzoziemców, służby granicznej, tresury psów służbowych, pierwszej pomocy przedmedycznej, umożliwia słuchaczom zdobycie większych kompetencji i umiejętności. Ośrodek stale rozwija także bogatą gamę działalności międzynarodowej
z: Agencją Frontex, IOM, OBWE, a także z ośrodkami szkolenia z Niemiec, Słowacji i Ukrainy.
Funkcjonariuszki, funkcjonariusze oraz pracownicy naszego ośrodka
W dniu naszego święta - 16 maja Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Joachim Brudziński w swoim wystąpieniu podziękował wszystkim funkcjonariuszom i pracownikom za codzienną, niełatwą służbę oraz pracę.
Dołączam się do podziękowań Pana Ministra i chciałbym Wam złożyć wyrazy szacunku i podziękowania nie tylko za zaangażowanie w realizację zadań służbowych, lecz także za Wasz wielki dar serca. Do naszego Ośrodka wpływa wiele apeli o pomoc, które dzięki Wam nie pozostają bez odpowiedzi.
Chcąc uczcić 27. rocznicę powstania Straży Granicznej i 100 rocznicę odzyskania niepodległości, oddaliście blisko 26 litrów krwi, która pomoże ocalić zdrowie i życie chorym. Najliczniejszą grupę honorowych krwiodawców stanowili najmłodsi adepci służby granicznej, dając tym samym świadectwo, że mundur zobowiązuje, by być wzorem i przykładem dla innych. Bardzo za to dziękuję.
Szanowni Państwo,
Dzisiaj mija 8 miesięcy od nadania Ośrodkowi Szkoleń Specjalistycznych SG w Lubaniu - sztandaru i imienia, dzisiaj będziemy również świadkami wydarzenia uroczystego odsłonięcia tablicy w hołdzie uczczenia pamięci naszego Patrona gen. bryg. Wilhelma Orlika – Rückemanna – ostatniego dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza. Wierzę, że nasza inicjatywa wpłynie na wzrost świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej, nie tylko funkcjonariuszy i pracowników Ośrodka, ale i całej społeczności Lubania.
Funkcjonariuszki i funkcjonariusze, pracownicy cywilni Ciepłe słowa i szczególne gratulacje kieruję także do wszystkich, którzy otrzymają dzisiaj wyróżnienia i awanse.
Są one potwierdzeniem Waszej wzorowej służby i pracy, a także pełnego zaangażowania w realizację powierzonych Wam zadań. Za ten codzienny trud i ogromną pracę wszystkim serdecznie dziękuję. Gorące podziękowania kieruję również do wszystkich przyjaciół naszego Ośrodka.
Do osób, które nas wspierały oraz nadal wspierają naszą działalność. To dzięki Państwu o wiele łatwiej możemy realizować statutowe zadania oraz w oparciu o profesjonalne zaplecze tworzyć system kształcenia funkcjonariuszy i pracowników.
W obecności wielu znamienitych gości m. in. Wojewody Dolnośląskiego, władz samorządowych i miejskich, przedstawiciela Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Koło Nr. 8 w Ottawie, przedstawicieli świata nauki, duchowieństwa, służb mundurowych Dolnego Śląska itp., funkcjonariusze i pracownicy Ośrodka otrzymali medale, odznaczenia, wyróżnienia oraz awanse na kolejne stopnie służbowe.
Druga część uroczystości poświęcona była uroczystemu odsłonięciu tablicy ku czci Patrona szkoły – gen. bryg. Wilhelma Orlika - Rückemanna – ostatniego dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza. Uroczystego odsłonięcia tablicy dokonali: Pan Józef Semrau z Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Ottawie, Pan Paweł Hreniak - Wojewoda Dolnośląski oraz Pan płk SG Roman Łubiński – Komendant Ośrodka Szkoleń Specjalistycznych SG w Lubaniu.
Po odsłonięciu tablicy ks. kpt. SG Jarosław Nowak poświęcił tablicę i złożono wiązanki kwiatów.
Józef Semrau, II wiceprezes Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, Koło Nr. 8 w Ottawie przemówił do wybitnych gości:
Szanowny Panie Ministrze,
Panowie Komendanci,
Wielebny Księże Kapelanie,
Drodzy Strażnicy Graniczni w Lubaniu,
Szanowni Państw,
Drodzy przyjaciele Straży Granicznej!
Urodziłem się w Argentynie i przybyłem do Kanady jako młody 7-letni imigrant. Minęło 10 lat zanim naprawdę doceniłem moje polskie korzenie i zaangażowałem się w działalność Szkoły Polskiej, Koła Młodzieży oraz grupy tanecznej „Polanie”.
W dorosłym życiu dzięki wsparciu moich rodziców przystąpiłem do Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Koło Nr 8 w Ottawie. Dziś z dumą mogę powiedzieć, że jestem drugim wiceprezesem koła, dowódcą pocztu sztandarowego, oraz przewodniczącym fundacji charytatywnej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie.
Miałem okazję poznać generała brygady Wilhelma Orlika-Ruckemanna. Pamiętam jego poświęcenie i zaangażowanie w życie Polonii w Ottawie, a szczególnie jego zaangażowanie w pracę Koła Nr 8, Parafii Św. Jacka Odrowąża oraz Szkoły Polskiej im. Wiktora Podoskiego.
Nasze Koło Nr 8 w Ottawie było i jest niezwykle dumne, że generał brygady był jego wieloletnim członkiem.
Na kanadyjskich cmentarzach jest pochowanych wielu Polskich bohaterów i pamięć ich czcimy specjalnie w Święto Wojska Polskiego, składając na ich grobach znicze i wiązanki biało-czerwonych kwiatów.
W tej uroczystości biorą udział: Attaché Obrony wraz z przedstawicielami Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej, członkowie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, prezesi polonijnych organizacji, szczepy harcerskie, młodzież ze Szkoły Polskiej oraz członkowie społeczności polonijnej, którzy pragną uczestniczyć w tym uroczystym wydarzeniu.
Mam nadzieję, że przyszłe pokolenia nadal będą podtrzymywały tę piękną tradycję upamiętniania męstwa i poświęcenia, jakie okazywali nasi bohaterowie wobec swojej ojczyzny i współbraci.
W imieniu Prezesa Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Koła Nr. 8 w Ottawie, Jerzego Kulczyckiego oraz Prezesa Głównego SPK w Kanadzie, Andrzeja Ruty, chciałbym podziękować Ośrodkowi Szkoleń Specjalistów Straży Granicznej w Lubaniu za uczczenie pamięci generała brygady Wilhelma Orlika - Rückemanna, nazywając Ośrodek jego imieniem.
Dzisiaj mam zaszczyt i przyjemność reprezentować nie tylko Koło nr 8 w Ottawie ale również wszystkie Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie. Serdecznie dziękuję za zaproszenie na dzisiejsze uroczystości odsłonięcia tablicy pamiątkowej.
Serdecznie pozdrawiam wszystkich polskich strażników granicznych w całym kraju. Jeszcze raz, serdecznie dziękuję za upamiętnienie naszego wybitnego członka jako Patrona Ośrodka.
Cześć Jego pamięci!
Z lewej strony: płk SG Marek Koch, zastępca Komendanta Ośrodka; Pan Walery Czarnecki, Starosta Lubański;
Kol. Józef Semrau, SPK Koło Nr. 8 w Ottawie; płk SG Roman Łubiński, Komendant Ośrodka;
Pan Arkadiusz Słowiński, Burmistrz Miasta Lubań.
